Aba vakti aba,yaba vakti yaba alan yanılmaz.
Aba vakti yaba, yaba vakti aba.
Abanın kadri yağmurda bilinir.
Abdal abdalın ne umduğunu, ne bulduğunu ister.
Abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır.
Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
Abdalın dostluğu köy görününceye kadar.
Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır.
Abdalın yağı çok olursa gah borusuna çalar, gah gerisine.
Acar tazı çullu da belli olur, çulsuz da.
Acele giden ecele gider.
Acele ile menzil alınmaz.
Acele işe şeytan karışır.
Acele yürüyen yolda kalır.
Aceleci sinek süte düşer.
Acemi katır kapı önünde yük indirir.
Acemi marangozun talaşı tahtasından çok olur.
Acemi nalbant gibi kâh nalına vurur, kâh mıhına.
Acemi nalbant kürt eşeğinde dener kendini.
Acı acıyı bastırır, su sancıyı.
Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
Acı söz insanı dininden çıkarır, tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır.
Akacak kan, damarda durmaz.
Acıkan doymam, susayan kanmam sanır.
Acıkan doyman , susayan kanmam sanır.
Acıkan ne olsa yer, acıyan ne olsa söyler.
Acıkan yanağından, susayan dudağından belli olur.
Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur.
Acındırırsan arsız olur; acıktırırsan hırsız olur.
Acıyan çok, ama ekmek veren yok.
Acı acıyı keser, su sancıyı.
Acıklı başta akıl olmaz.
Acıkmış kudurmuştan beterdir.
Acıyan uyumuş, acıkan uyumamış.
Aç ayı oynamaz.
Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez.
Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız edersin.
Aç ayı oynamaz
Aç gözünü, açarlar gözünü.
Aç doymam, tok acıkmam sanır.
Aç koyma hırsız olur, çok söyleme yüzsüz olur, çok değme arsız olur.
Aç koynunda azık durmaz.
Aç köpek fırın deler.
Aç kurt arslana saldırır.
Aç tavuk rüyasında kendini buğday ambarında görür.
Aç tokun halinden anlamaz.
Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış.
Açık yaraya kurt düşmez.
Açık ağız aç kalmaz.
Açık yerde tepecik kendini dağ sanır.
Açılan solar, ağlayan güler.
Açın imanı olmaz.
Açın karnı doyar gözü doymaz.
Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek.
Açtığın kapıyı selamla aç, selamla kapın açılsın!
Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü.
Adım çıkmış dokuza, inmez sekize
Ada bana, adayım sana.
Adam adam, pehlivan başka adam.
Adam adama gerek olmasa her biri bir dağ başında olurdu.
Adam adama gerek olur,.
Adam adama yük değil, can gövdeye mülk değil.
Adam adamdan korkmaz, utanır.
Adam adamdır, olmasa da pulu; eşek eşektir, olmasa da çulu.
Adam adamı bir kere aldatır.
Adam hacı mı olur ulaşmakla Mekke’ye, eşek derviş mi olur taş çekmekle tekkeye?.
Adam iş başında belli olur.
Adam olacak çocuk bokundan belli olur.
Adam olana bir söz yeter.
Adam yanıla yanıla, pehlivan yenile yenile.
Adamak kolay, ödemek güçtür.
Adamakla mal tükenmez.
Adamın ahmağı malını över.
Adamın iyisi alışverişte belli olur.
Adamın kötüsü olmaz, meğer züğürt ola.
Adamın yere bakanından, suyun sessiz akanından kork.
Adamın yiğitliği, dayısından belli olur!
Âdemoğlu hîlebâzdır, kimse bilmez fendini! Her kime rağbet edersen, sakın andan kendini.
Ağaca da çıksa pabucu yerde kalmaz Tarif edilen kişinin hem kurnaz, hem de tedbirli olduğunu ima eder.
Ağaç düşse de yakınına yaslanır.
Ağaç ne kadar uzasa göğe ermez.
Ağaçtan maşa olmaz.
Ağacın iyisi özünden, Yiğidin iyisi sözünden olur. Karacoğlan’dan alınmıştır.
Ah alan onmaz.
Ahali isterse padişahı tahttan indirir.
Ahlatın iyisini ayılar yer.
Ahmak gelin yengeyi halayığı sanır.
Ahmak misafir ev sahibini ağırlar.
Ahmağa yüz, abdala söz vermeye gelmez.
Ak akçe kara gün içindir.
Ak curun akmazsa kara curun kol gibi.
Ak göt geçit başında belli olur.
Ak gün ağartır, kara gün karartır.
Ak koyun ak bacağından, kara koyun kara bacağından asılır.
Ak koyun kara koyun geçit başında belli olur.
Ak koyunu gören, içi dolu yağ sanır.
Ak koyunu kara kuzusu da olur.
Ak koyunun kara kuzusu da olur.
Ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır.
Ak şeker, kara şeker, bir damar soya çeker.
Akacak kan damarda durmaz.
Akan su yosun tutmaz.
Akan çay her zaman kütük getirmez.
Akara kokara bakma, çuvala girene bak.
Akarı, kokarını geçer derler!
Akarsu pislik tutmaz.
Akarsu çukurunu kendi kazar.
Akarsuya inanma, eloğluna dayanma.
Akıl kazanına şans kepçesi (kepçe-i ikbal) gerek.
Akıllı adam kendi işini kendisi görendir.
Akıllı adam bildiğini söylemez;salak adam söylediğini bilmez.
Akıllı düşmandan değil; salak dosttan kork.
Akıllı düşünene kadar, deli kızını everir!
Akıllı görgüyü görgüsüzden öğrenir.
Akıllı heran çalışır,salak gün gelir çalışır.
Akıllı sohbetinden salak gülmesinden anlaşılır.
Akıllı bilgi bilir; kurnaz ortamı bilir.
Akıllı bir kez aldanır.
Akıllı sır saklar; aptal sır verir.
Akıllı sözünü aptala söyletir.
Akıllı tez kocar.
Akla gelmeyen başa gelir.
Aklına geleni işleme, her ağacı taşlama.
Akmasa da damlar.
Akrabanın akrabaya akrep etmez ettiğini.
Aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz.
Aktan kara kalktı mı.
Akça akça kazanır; fakir yol teper.
Akça akıl öğretir, don yürüyüş.
Akçanın iyisi kesede duran, bahçanın iyisi eve yakın olan.
Akı karası geçitte belli olur.
Akıl adama sermaye.
Akıl akıldan üstündür.
Akıl akıldan, don yağı pekmezden (olur).
Akıl için tarik birdir.
Akıl olmayınca ne yapsın sakal?.
Akıl ortak ortak, mal ortağı kaypak.
Akıl para ile satılmaz.
Akıl yaşta değil, baştadır.
Akıl yiğide sermayedir.
Akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış.
Akıllı, söylemeden düşünür, akılsız düşünmeden söyler.
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır.
Akıllı düşününceye kadar deli oğlunu everir.
Akıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçer.
Akıllı olsa her sakallı kişi, sakallılara danışırlardı her işi.
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Akılsız iti yol kocatır.
Akılsız kafanın, ayak çeker zahmetini…
Akılsız kasabın gerisine kaçar masadı.
Akılsız köpeği yol kocatır.
Akıntıya kürek çekilmez.
Akşama karşı gitme, tana karşı yatma.
Akşamdan sonra gelene ya lepe, ya sopa!
Akşamın hayrından, sabahın şerri…
Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir.
Akşamın işine gündüz gülermiş…
Al elmaya taş atan çok olur.
Al giyen aldanmaz.
Al gömlek gizlenemez.
Al gününde al; ver gününde ver.
Al ile arslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz.
Al kaşağıyı gir ahıra, yarası olan gocunur.
Al malın iyisini, çekme kaygısını.
Ala bakan iki bakar.
Ala keçi her vakit püsküllü oğlak doğurmaz.
Alacağını alamayan, vereceğini veremez!
Alacakla verecek ödenmez.
Alacağım olsun da alakargada olsun.
Aleme cellat lazım; senin olman ne lazım?.
Alet işler, el övünür.
Ali Fakı’yı arayıp lafı üstüne taratma!
Alim ile eyle ülfet, alırsın mertebe! Cahil ile etme sohbet, dönersin merkebe!.
Alim ile sohbet etmek lal-ü mercan, incidir; Cahil ile sohbet etmek günde bin can incitir.
Alim unutmuş, kalem unutmamış.
Alim unutur, kalem unutmaz!
Allah’tan umut kesilmez.
Allah’ın bildiği kuldan saklanamaz.
Allah’ın ondurmadığını; Peygamber sopa ile kovar.
Allah balmumu yakana balmumu, yağmumu yakana yağmumu verir.
Allah bilir ama kul da sezer.
Allah dağına göre kar verir.
Allah dokuzda verdiğini sekizde almaz.
Allah doğrunun yardımcısıdır.
Allah fukarayı sevindirmek isterse önce eşeğini yitirtir, sonra buldurur.
Allah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açar.
Allah isterse bir kulun işini, mermere geçirir dişini; istemezse işini, muhallebi yerken.
Allah kardeşi kardeş yaratmış, kesesini ayrı yaratmış.
Allah kulundan geçmez.
Allah kulunu kısmeti ile yaratır.
Allah sağ eli sol ele muhtaç etmesin.
Allah sevdiğine dert verir.
Allah son gürlüğü versin.
Allah uçamayan kuşa alçacık dal verir.
Allah var. Gam yok.
Allah verince kimin oğlu, kimin kızı demez.
Allah verirse el getirir, sel getirir, yel getirir.
Allah’ın verdiği canı, sadece Allah alır!
Allı yelek, pullu yelek; gömlek yok canfes neye gerek?.
Alma alı, sat yağızı, bin doruya, besle kırı.
Alma alı, satma kırı, ille doru, ille doru; yağızın da binde biri.
Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste.
Alma mazlumun ahını! Çıkar aheste aheste!
Alma yetimin ahını! Çıkar aheste aheste.
Alma sarı, satma sarı, kapındaysa tutma sarı.
Alma soysuzun kızını, sürer anası izini.
Almadan vermek, Allah’a mahsus.
Almadığın hayvanı kuyruğundan tutma.
Alna yazılan başa gelir.
Alt değirmen güçlü akar.
Altı olur, yedi olur, hep Allah’ın dediği olur.
Altın anahtar her kapıyı açar.
Altın ateşte, insan mihnette belli olur.
Altın eli bıçak kesmez.
Altın eşik, gümüş eşiğe muhtaç olur.
Altın kepeğe muhtaç.
Altın leğenin kan kusana ne faydası var?.
Altın pas tutmaz,.
Altın tasın, kan kusana faydası olmaz!
Altın yerde paslanmaz, taş yağmurdan ıslanmaz.
Altın yere düşmekle pul olmaz.
Altının kıymetini sarraf bilir.
Alçacık eşeğe herkes biner.
Alçak at binmeye kolay, öksüz çocuk dövmeye kolay.
Alçak uçan yüce konar, yüce uçan alçak konar.
Alçak yer yiğidi hor gösterir.
Alçak yerde tepecik kendisini dağ sanır.
Alçak yerde yatma sel alır, yüksek yere yatma yel alır.
Aldım kızınızı, görmeyeyim yüzünüzü!
Alışmadık götte don durmaz.
Alışmış kudurmuştan beterdir.
Alışmış kursak, bulamacını ister.
Aman diyene kılıç kalkmaz.
Amca baba yarısı.
Amcam dayım herkesten aldım payım.
An beni bir kozla, o da çürük çıksın.
Ana, yürekten yana.
Ana besler hurmayla, eloğlu karşılar yarmayla.
Ana gezer, kız gezer, ala dana ev bozar.
Ana gezer, kız gezer; bu çeyizi kim düzer?.
Ana gibi yar olmaz, Bagdat gibi diyar olmaz.
Ana hakkı Tanrı hakkı.
Ana ile kız, helva ile koz.
Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar.
Ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış.
Ana yılan, sözü yalan, karı çiçek, sözü gerçek.
Anaç tavuğun bastığı cücük, ölmezmiş.
Anadan olur daya, hamurdan olur maya.
Anahtar doğruyadır.
Analı kuzu, kınalı kuzu.
Analık usta, yumağı ufak yapar; çocuklar usta, ekmeği çifte kapar.
Anam babam kesem, elimi soksam yesem.
Anamın adı! Ağzımın tadı (kızım)!
Anamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım.
Anan güzel idi, hani yeri, baban zengin idi, hani evi.
Ananın bahtı kızına.
Ananın bastığı yavru incinmez.
Ananın çıktığı dala kızı salıncak kurar.
Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al.
Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al!
Anayı kızdan ayıran para.
Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
Aptal ata binerse bey oldum sanır, şalgam aşa girerse yağ oldum sanır.
Aptala malum olur.
Aptala malum olur!
Ar dünyası değil, kar dünyası.
Ar yılı değil, kar yılı.
Araba devrilince yol gösteren çok olur.
Araba ile tavşan avlanmaz.
Arabanın ön tekerleği nereden geçerse art tekerleği de oradan geçer.
Arayan Mevlasını da bulur, belasını da.
Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz.
Ardında yüz köpek havlamayan kurt, kurt sayılmaz.
Arife tarif gerekmez.
Arife günü aşa ne, bayram günü tıraşa ne?.
Arife günü yalan söyleyenin bayram günü yüzü kara çıkar.
Arka gerektir arka, ya utana ya korka.
Arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim.
Armudu soy ye, elmayı say ye.
Armudun önü, kirazın sonu.
Armutun iyisini ayılar yer.
Arpa eken buğday biçmez.
Arpa samanıyla, kömür dumanıyla.
Arpa unundan kadayıf olmaz.
Arpa verilmeyen at, kamçı zoruyla yürümez.
Arpacıya borç eden, ahırını tez satar.
Arslan kocayınca sıçan deliği gözetir.
Arslan kükrerse atın ayağı kösteklenir.
Arslan postunda, gönül dostunda.
Arslan yatağından bellidir.
Arsız neden arlanır, çul da giyer sallanır.
Arsızın yüzüne tükürmüşler, yağmur yağıyor demiş.
Arı, bal alacak çiçeği bilir.
Arı, bey olan kovana üşer.
Arı bal alacak çiçeği bilir.
Arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur.
Arı kızdıranı sokar.
Arıca etek, kuruca yatak.
Arık arınır, ad arınmaz.
Arık ata kuyruğu yüktür.
Arık etten yağlı tirit olmaz.
Arık öküze bıçak çalınmaz.
Arşın malı kantar ile satılmaz.
Asil ile taş taşı, bedasıl ile yeme aşı.
Asil azmaz, bal kokmaz, kokarsa yağ kokar aslı katıktır (ayrandır).
Asıl azmaz bal kokmaz, kokarsa yağ kokar!
Aslan kükrerse atın ayağı kösteklenir.
Aslan kükrerse beygir titrer.
Aslan yattığı yerden belli olur.
Aslını saklayan haramzadedir.
Astar bol olmayınca yüze gelmez.
Asıl ara, soy ara, bulamazsan ne çare.
Asıl azmaz, bal kokmaz;.
Aslandan aslan doğar! İyi fıtratlının neslinden yine asil nesiller türer.
Aşkın gözü kördür.
At, adımına göre değil, adamına göre yürür.
At arıklıkta, yiğit gariplikte.
At at oluncaya kadar sahibi mat olur.
At beslenirken, kız istenirken.
At binicisini tanır.
At, biniciyi tanır!..
At bulunur meydan bulunmaz, meydan bulunur at bulunmaz.
At ile avrat yiğidin bahtına.
At kaçmaz, et kaçar.
At kudümüy yurt kudümü, avrat kudümü.
At sahibine göre eşer.
At yedi günde, it yediği günde.
At yedi günde, it yediği günde unutur.
At yiğidin yoldaşıdır.
At ölür, itlere bayram olur.
At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır.
Ata arpa, yiğide pilav.
Ata binen nalını, mıhını arar.
Ata binersen Allah’ı, attan inersen atı unutma.
Ata da soy gerek, ite de.
Ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli.
Ata dostu oğla mirastır.
Ata eyer gerek, eyere er gerek.
Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek.
Atalar sözünü tutmayanı yabana atarlar.
Atalar çıkarayım der tahta, döner dolanır gelir bahta.
Ataların sözü Kura’a girmez; ama yanınca yürür.
Atasını tanımayan Allah’ını tanımaz.
Ateş alev ile söndürülmez.
Ateş demekle ağız yanmaz.
Ateş düştüğü yeri yakar.
Ateş düzene girdi hamur bitti, işler düzene girdi ömür bitti.
Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
Ateşe yakın olan, ısınır!
Atı zorla çeşmeye götürürsün ama, zorla su içiremezsin!
Atlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmaz,.
Atlar tepişir, arada eşekler ezilir.
Atlı kaçar, kaçar; yaya arkasına ne düşer?.
Atlıya saat olmaz.
Atta, avratta uğur vardır.
Atta karın, yiğitte burun.
Attığın taş, ürküttüğün kurbağaya değse bari!
Attığın taş ürküttüğün kuşa değmez.
Atılan ok geri dönmez.
Atım tepmez, itim kapmaz deme.
Atın bahtsızı arabaya düşer.
Atın dorusu, yiğidin delisi.
Atın varken yol tanı ağan varken el tanı.
Atın ölümü arpadan olsun.
Atın ürkeği, yiğidin korkağı.
Atına bakan ardına bakmaz.
Av avlanmış, tav tavlanmış.
Av avlayanın, kemer bağlayanın.
Av köpeği avdan kalmaz.
Av vuranın değil alanın.
Ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz.
Ava giden avlanır.
Avcı ne kadar al bilse, ayı o kadar yol bilir.
Avcı ne kadar hile bilse, ayı o kadar yol bilir.
Avradı boşayan topuğuna bakmaz.
Avradı eri saklar, peyniri deri.
Avrat malı, kapı mandalı.
Avrat var, arpa unundan aş yapar; avrat var, buğday unundan keş yapar.
Karı vardır arpa ununu aş eder
Avrat var ev yapar, avrat var ev yıkar.
Ay görmüşün yıldıza minneti yoktur.
Ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez.
Ay ışığında ceviz silkilmez.
Ayak almadık taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz.
Ayaklar baş, başlar ayak oldu.
Ayağı yürüten baştır.
Ayağında donu yok, fesleğen takar başına.
Ayağını sıcak tut, başını serin; gönlünü ferah tut düşünme derin.
Ayağını yorganına göre uzat.
Ayağının bastığı yerde ot bitmez.
Ayda bir gel dostuna, kalksın ayak üstüne; günde bir gel dostuna, yatsın sırtı üstüne.
Ayrandan aşağı katık olmaz.
Ayranı yok içmeye, tahtıravanla gider sıçmaya.
Ayranım ekşidir diyen olmaz.
Ayvaz kasap hepsi bir hesap.
Ayyar tilki art ayağından tutulur.
Ayı akım, kirpi yumuşağım demiş.
Ayı gördüm, yıldıza itibarım yok.
Ayı görmeden bayram etme.
Ayı sevdiği yavrusunu hırpalar.
Ayın on beşi karanlık, on beşi aydınlıktır.
Ayıpsız yar arayan kalır.
Ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış.
Az ada, çok öde.
Az ateş çok odunu yakar.
Az el aş kotarır , çok el iş kotarır.
Az kaz, uz kaz, boyunca kaz.
Az mal kan yutturur, çoğu birbirini güttürür.
Az olsun, uz olsun.
Az söyle, çok dinle.
Az tamah çok ziyan getirir.
Az veren candan, çok veren maldan.
Az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur.
Aza demişler, nereye.
Aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz.
Aza sormuşlar nereye, çoğun yanına demiş.
Azı karar! Çoğu zarar! Ortası yarar! (
Azıcık ağrıya aş bastırır.
Azıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında kalır.
Aç, yanından kaç.
Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez.
Aç anansa da kaç.
Aç arslandan tok domuz yeğdir.
Aç at yol almaz, aç it av almaz.
Aç ayı oynamaz.
Aç aç ile yatınca arada dilenci doğar.
Aç domuz darıdan çıkmaz.
Aç doymam, tok acıkmam sanır.
Aç elini kora sokar.
Aç esner, aşık gerinir.
Aç gezmekten tok ölmek yeğdir.
Aç gezmektense tok ölmek yeğdir.
Aç gözünü, açarlar gözünü.
Aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun.
Aç ile eceli gelen söyleşir.
Aç karın katık istemez.
Aç kurt arslana saldırır.
Aç kurt yavrusunu yer.
Aç köpek fırın deler.
Aç ne yemez, tok ne demez.
Aç tavuk kendini arpa ambarında sanır.
Aç tavuk kendini buğday ambarında sanır.
Aç yar onda sarpın kurcalanmaz.
Aç ölmez, gözü kararır; susuz ölmez, benzi sararır.
Aça kuru ekmek bal helvası gibi gelir.
Açlık ile tokluğun arası yarım yufka.
Açma sırrını dostuna, o da söyler dostuna.
Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü.
Açık göte herkes tükürür.
Açık kaba it değer.
Açık yaraya tuz ekilmez.
Açılan solar, ağlayan güler.
Açın gözü ekmek teknesinde olur.
Açın imanı olmaz.
Açın koynunda ekmek durmaz.
Açın kursağına çörek dayanmaz.
Ağa borç eder, uşak harç.
Ağaca balta vurmuşlar “sapı bedenimden” demiş.
Ağaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demiş.
Ağaca dayanma kurur dayanma ölür.
Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
Ağacı kurt, insanı dert yer.
Ağacın kurdu içinde olur.
Ağalık vermekle, yiğitlik vurmakla.
Ağanın alnı terlemezse ırgatın burnu kanamaz.
Ağanın gözü, yiğidin sözü.
Ağanın gözü ata tımardır.
Ağanın gözü öküzü semiz eder.
Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez.
Ağaç, meyvesi olunca başını aşağı salar.
Ağaç ağaç içinde büyür.
Ağaç, dalıyla gürler!
Ağaç yaprağıyla gürler.
Ağaç yaş iken eğilir.
Ağaç yaşken eğilir.
Ağaca çıksa pabucu yerde kalmaz.
Ağaçtan maşa, aptaldan paşa olmaz.
Ağlama ölü için, ağla deli için.
Ağlamakla yar ele girmez.
Ağlamayan çocuğa meme vermezler.
Ağlarsa anam ağlar, başkası yalan ağlar.
Ağlatan gülmez.
Ağlayanın malı gülene hayır etmez.
Ağrılarda göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı.
Ağrısız baş mezarda gerek.
Ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar.
Ağustosta gölge kovan, zemheride karnın ovar.
Ağustosta yatanı zemheride büğelek tutar..
Ağustos’tan sonra ekilen darıdan, bal vermeyen arıdan, sabah erkeğinden sonra kalkan karıdan hayır gelmez!
Ağustosun 15’inden sonra ere kaftan, ata çul.
Ağustosun yarısı yaz, yarısı kıştır.
Ağzı eğri, gözü şaşı ensesinden belli olur.
Ağzın karnından büyük olmasın.
Ağzına bir zeytin verir, altına tulum tutar.
Ağzına tat bulaşanın gözü pekmez tutumundadır.
Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.
Ağılda oğlak doğsa ovada otu biter.
Ağır git ki yol alasın.
Ağır ol batman gel.
Ağır otur ki bey desinler.
Ağır taş batman döver.
Ağır yongayı yel kaldırmaz.
Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela.
Ağız büzülür, göz süzülür, ille burun, ille burun.
Ağız yer yüz utanır.
Ağızdan burun yakın, kardeşten karın.
Aş taşarsa çömçenin değeri kalmaz.
Aş taşınca kepçeye paha olmaz.
Aş tuz ile, tuz oran ile.
Aşk ağlatır, dert söyletir.
Aşk başa gelirse akıl baştan çıkar.
Aşk olmayınca meşk olmaz.
Aşure yemeye giden kaşığını taşır.
Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur.
Aşık alemi kör, dört yanını duvar sanır.
Aşık daima bey oturmaz.
Aşını, eşini, işini bil.
Aşığın gözü kördür.
Abdal abdalın ne umduğunu, ne bulduğunu ister.
Abdal ata binmiş bey oldum sanmış.
Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
Abdala “kar yağıyor” demişler, “titremeye hazırım” demiş.
Abdalın arkadaşlığı yol görününceye kadardır.
Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır.
Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz.
Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir olsa da çulu.
Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur.
Adam kıtlığında keçiye Abdurrahman Çelebi derler.
Adam olana bir söz yeter.
Adam sandık eşeği, altına serdik döşeği.
Adam sandım eşeği, alnıma çarptı daşşağı!
Adam yenilmekle marifetli olur, yanılmakla alim.
Adamak kolay, ödemek güçtür.
Adamakla mal mı tükenir?
Adamın iyisi iş başında belli olur.
Adı çıkacağına canı çıksın.
Adı çıktı dokuza, inmez sekize.
Ağaç ne kadar meyve verirse, dalı o kadar yere eğilir.
Ağaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmez.
Ağaç ne kadar yüksek olsa da yaprakları yere düşer.
Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer.
Ağaç yaşken eğilir.
Ağaca balta vurmuşlar “sapı bendendir” demiş.
Ağacın kurdu içinde olur
Ağaca beşikten mezara kadar muhtacız.
Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur.
Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
Ağaca dayanma çürür, insana güvenme ölür.
Ağacı kurt, insanı dert bitirir.
Ağaçlı köyü su basmaz.
Ağaçsız memleket duvaksız geline benzer.
Ağaçtan maşa, aptaldan paşa olmaz.
Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez.
Ağır baş iyidir, yenlik olsa uçar.
Ağır git ki yol alasın.
Ağır kazan geç kaynar.
Ağır otur, batman götür.
Ağır taş batman döver.
Ağır taş yerinden oynamaz.
Ağız yemeyince yüz utanmaz.
Ağlama ölü için, ağla deli için.
Ağlamayan çocuğa meme vermezler.
Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.
Ağlayak da gözden mi olak?’.
Ağrısız baş mezarda olur.
Ağustos ayında beyni kaynayanın, zemheride (Zahmarıda) kazanı kaynar.
Ağustosta beynin kaynasın, kışın da tencere kaynasın.
Ağzı açık ayran delisi.
Ağzına bir zeytin verir, ardına tulum tutar.
Ağzından bal akıyor.
Ah alan unmaz, ah yerde kalmaz.
Ak gün ağartır‚ kara gün karartır.
Ak ile kara dere kenarında belli olur.
Ak köpeğe koyun diye sarılma.
Akan su, pis tutmaz.
Akçe bulsam, çıkı yok.
Akıl, akıldan üstündür.
Akıl para ile satılmaz.
Akıl yaşta değil baştadır.
Akıl yiğide sermayedir.
Akılı olmayana neylesin sakal, kayışı tarladan götürür çakal.
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır
Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu evermiş, torunu olmuş.
Akıllı olan katar katar yer, akılsız olan satar satar yer.
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Akılsız köpeği yol kocatır.
Akılsızın şaşkını beyaz giyer kış günü.
Akıllı deliye söyletirmiş!
Akıntıya kürek çekme, kurak yere ekin ekme.
Alet işler el övünür, talih işler kul övünür!
Alışkın olmayan götte don durmaz!
Alışmış, kudurmuştan beterdir!.
Allah yolu yolsuza düşürmesin
Alma yetimin ahını! Çıkar aheste aheste.
Altın, yere düşmekle pul olmaz’
Anam babam kesem!.. Elimi soksam soksam yesem.
Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al!
Anası ölen hanım olur, babası ölen bey olur.
Aptal ata binince bey oldum sanır
Akranıyla konuşmayanın sesi, semadan gelir.
Akşam gelen misafirin, yiyeceği bulgur sıkısı, yatacağı ahır sekisi.
Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir.
Al elmaya taş atan çok olur.
Al malın iyisini çekme kaygısını.
Al yakışırken, el bakışırken.
Alacağın bir iğne, çeliğin okkasını orantıya vurursun.
Alçak tavuk kendini ferik gösterir.
Alim unutmuş, kalem unutmamış.
Allah aptala eşeğini kaybettirir, sonra buldurup sevindirir(miş).
Allah dağına göre kar verir.
Allah şaşırttı mı, dayıya hala dedirtirmiş.
Allı yelek, pullu yelek, canfes neye gerek?
Alma el kızının ahını, gökten indirir şahini.
Alma mazlumun ahını, gökden indirir şahını
Almadan vermek Allah’a mahsustur.
Almak kolay ödemek zordur.
Altın anahtar, her kapıyı açar.
Altın eşik, ağaç eşiğe muhtaçtır.
Altın kılıç demir kapıyı açar.
Altının değerini sarraf bilir.
Ana gibi yar Bağdat gibi diyar olmaz.
Anan gibi saç büyüteceğine, baban gibi bıyık büyüt.
Anan turp, baban şalgam, sen içinde gülbe şeker.
Ananın bastığı yavru incinmez.
Ananın bastığı yerde yavru ölmez.
Anasına bak kızını al, astarına bak bezini al.
Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
Aptalın karnı doyunca gözü yolda olur.
Ar gözden, kâr yüzden anlaşılır.
Ar namus hak getire.
Arap eli öpmek, dudak karartmaz.
Arayan belasını da devasını da bulur.
Arayan bulur, inleyen ölür.
Arayan Mevla’sını da bulur, belasını da…
Arefe günü yalan söyleyenin, bayram günü yüzü kara çıkar.
Arı bal yapacak çiçeği bilir.
Arı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilir.
Arı satmış namusu tell&arirc;la vermiş.
Arkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenir.
Arkadaşını söyle ki, sana kim olduğunu söyleyeyim.
Arkalı it kurdu boğar.
Armudu sapıyla, üzümü çöpüyle, pekmezi küpüyle.
Armudun iyisini ayılar yermiş.
Arpa eken darı biçmez.
Arpa ekip buğday bekleme.
Aslan yattığı yerden belli olur.
Aslı neyse nesli odur.
Aslına çekmeyen haramzadedir.
Aslında olan tırnağına getirir.
Aslını inkâr eden haramzâdedir.
Aslını inkar eden, haramzade olur
Aslını inkâr edenin nesli gevşek olur.
Asılmış adamın evinde ipten söz edilmez.
Aş kaşık ile, iş keşik ile.
Aş sabahın iş sabahın.
Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık.
Aşk olmayınca meşk olmaz.
At alırsan yazın, deve alırsan güzün, avrat alırsan gezin ha gezin.
At binenin kılıç kuşananındır.
At ile avrat yiğidin ikbalindendir.
At karnından yiğit burnundan bellidir.
Atlar tepişir olan eşeklere olur.
At olacak tay yürüyüşünden belli olur.
At ölür itlere bayram olur.
At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır
At ver hasım ol, kız ver hısım ol.
At yedi günde, it yediği günde unutur.
At, sahibine göre kişner.
Ata binmek bir ayıp, inmek iki ayıp.
Ata et, ite ot verilmez.
Ata sözü tutmayan, uluya uluya kalır.
Ateş düştüğü yeri yakar.
Ateş ile barut bir arada olmaz.
Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
Atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler
Atlıya selam kelam, eşekliye sonra gine gelem
Atı alan Üsküdar’ı geçti.
Atımın anlı sakar, lakabını ele takar.
Atın iyisi arkadan gelmez.
Atlar tepişirken arada eşekler ezilir.
Atlı, itli sığmış, bir çocuk sığmamış.
Attan düşen kaba döşek, eşekten düşen kazma kürek.
Attan düşen ölmez, eşekten düşen ölür.
Attan indi eşeğe bindi.
Attığın taş ürküttüğün kuşa değmez.
Avradı er zapt etmez, ar zapt eder.
Ay bozmaz, süt kokmaz. Kokarsa ayran kokar, çünkü aslı süttür.
Ayağa değmedik taş, başa gelmedik iş olmaz.
Ayağın sığmayacağı yere baş sokulmaz.
Ayağını yorganına göre uzat.
Aydan gelen halı üstüne, günde gelen kül üstüne.
Avcı ne kadar hile bilse, ayı o kadar yol bilir.
Avcı nanca al bilse; ayı onca yol bilir.
Avradın dolaşığı, akşamdan sabaha kor bulaşığı
Ayı yavrusunu severken öldürürmüş.
“Ayının bildiği 40 türkü, 40’ı da armut üstüne…”.
“Ayıya sormuşlar mesleğin ne diye? Berberlik demiş. Amma da eline yakışır ya demişler!”. (.
Ayranım ekşidir diyen olmaz.
Ayvaz kasap hepsi bir hesap.
Az kazanan çok kazanır, çok kazanan hiç kazanır.
Az menfaat çok zarara mal olur.
Az sabırda, çok keramet vardır.
Az tamah, çok ziyan getirir.
Az veren candan, çok veren maldan verir.
Az yaşa, uz yaşa, akıbet gelecek başa.
Az yaşa, uz yaşa! Akıbet gelecek başa!
Az yetmez, çok artmaz!
Azan Mevlasını da bulur, belasını da.
Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez.
Azı bulamayan, çoğu hiç bulamaz!
Azıcık aşım, kaygısız başım.
Azıksız yola çıkanın, iki gözü el torbasında olur.
Azimle işeyen, duvarı deler!
Aba vakti yaba, yaba vakti aba.
Abanın kadri yağmurda bilinir.
Abdal abdalın ne umduğunu, ne bulduğunu ister.
Abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır.
Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
Abdalın dostluğu köy görününceye kadar.
Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır.
Abdalın yağı çok olursa gah borusuna çalar, gah gerisine.
Acar tazı çullu da belli olur, çulsuz da.
Acele giden ecele gider.
Acele ile menzil alınmaz.
Acele işe şeytan karışır.
Acele yürüyen yolda kalır.
Aceleci sinek süte düşer.
Acemi katır kapı önünde yük indirir.
Acemi marangozun talaşı tahtasından çok olur.
Acemi nalbant gibi kâh nalına vurur, kâh mıhına.
Acemi nalbant kürt eşeğinde dener kendini.
Acı acıyı bastırır, su sancıyı.
Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
Acı söz insanı dininden çıkarır, tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır.
Akacak kan, damarda durmaz.
Acıkan doymam, susayan kanmam sanır.
Acıkan doyman , susayan kanmam sanır.
Acıkan ne olsa yer, acıyan ne olsa söyler.
Acıkan yanağından, susayan dudağından belli olur.
Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur.
Acındırırsan arsız olur; acıktırırsan hırsız olur.
Acıyan çok, ama ekmek veren yok.
Acı acıyı keser, su sancıyı.
Acıklı başta akıl olmaz.
Acıkmış kudurmuştan beterdir.
Acıyan uyumuş, acıkan uyumamış.
Aç ayı oynamaz.
Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez.
Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız edersin.
Aç ayı oynamaz
Aç gözünü, açarlar gözünü.
Aç doymam, tok acıkmam sanır.
Aç koyma hırsız olur, çok söyleme yüzsüz olur, çok değme arsız olur.
Aç koynunda azık durmaz.
Aç köpek fırın deler.
Aç kurt arslana saldırır.
Aç tavuk rüyasında kendini buğday ambarında görür.
Aç tokun halinden anlamaz.
Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış.
Açık yaraya kurt düşmez.
Açık ağız aç kalmaz.
Açık yerde tepecik kendini dağ sanır.
Açılan solar, ağlayan güler.
Açın imanı olmaz.
Açın karnı doyar gözü doymaz.
Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek.
Açtığın kapıyı selamla aç, selamla kapın açılsın!
Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü.
Adım çıkmış dokuza, inmez sekize
Ada bana, adayım sana.
Adam adam, pehlivan başka adam.
Adam adama gerek olmasa her biri bir dağ başında olurdu.
Adam adama gerek olur,.
Adam adama yük değil, can gövdeye mülk değil.
Adam adamdan korkmaz, utanır.
Adam adamdır, olmasa da pulu; eşek eşektir, olmasa da çulu.
Adam adamı bir kere aldatır.
Adam hacı mı olur ulaşmakla Mekke’ye, eşek derviş mi olur taş çekmekle tekkeye?.
Adam iş başında belli olur.
Adam olacak çocuk bokundan belli olur.
Adam olana bir söz yeter.
Adam yanıla yanıla, pehlivan yenile yenile.
Adamak kolay, ödemek güçtür.
Adamakla mal tükenmez.
Adamın ahmağı malını över.
Adamın iyisi alışverişte belli olur.
Adamın kötüsü olmaz, meğer züğürt ola.
Adamın yere bakanından, suyun sessiz akanından kork.
Adamın yiğitliği, dayısından belli olur!
Âdemoğlu hîlebâzdır, kimse bilmez fendini! Her kime rağbet edersen, sakın andan kendini.
Ağaca da çıksa pabucu yerde kalmaz Tarif edilen kişinin hem kurnaz, hem de tedbirli olduğunu ima eder.
Ağaç düşse de yakınına yaslanır.
Ağaç ne kadar uzasa göğe ermez.
Ağaçtan maşa olmaz.
Ağacın iyisi özünden, Yiğidin iyisi sözünden olur. Karacoğlan’dan alınmıştır.
Ah alan onmaz.
Ahali isterse padişahı tahttan indirir.
Ahlatın iyisini ayılar yer.
Ahmak gelin yengeyi halayığı sanır.
Ahmak misafir ev sahibini ağırlar.
Ahmağa yüz, abdala söz vermeye gelmez.
Ak akçe kara gün içindir.
Ak curun akmazsa kara curun kol gibi.
Ak göt geçit başında belli olur.
Ak gün ağartır, kara gün karartır.
Ak koyun ak bacağından, kara koyun kara bacağından asılır.
Ak koyun kara koyun geçit başında belli olur.
Ak koyunu gören, içi dolu yağ sanır.
Ak koyunu kara kuzusu da olur.
Ak koyunun kara kuzusu da olur.
Ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır.
Ak şeker, kara şeker, bir damar soya çeker.
Akacak kan damarda durmaz.
Akan su yosun tutmaz.
Akan çay her zaman kütük getirmez.
Akara kokara bakma, çuvala girene bak.
Akarı, kokarını geçer derler!
Akarsu pislik tutmaz.
Akarsu çukurunu kendi kazar.
Akarsuya inanma, eloğluna dayanma.
Akıl kazanına şans kepçesi (kepçe-i ikbal) gerek.
Akıllı adam kendi işini kendisi görendir.
Akıllı adam bildiğini söylemez;salak adam söylediğini bilmez.
Akıllı düşmandan değil; salak dosttan kork.
Akıllı düşünene kadar, deli kızını everir!
Akıllı görgüyü görgüsüzden öğrenir.
Akıllı heran çalışır,salak gün gelir çalışır.
Akıllı sohbetinden salak gülmesinden anlaşılır.
Akıllı bilgi bilir; kurnaz ortamı bilir.
Akıllı bir kez aldanır.
Akıllı sır saklar; aptal sır verir.
Akıllı sözünü aptala söyletir.
Akıllı tez kocar.
Akla gelmeyen başa gelir.
Aklına geleni işleme, her ağacı taşlama.
Akmasa da damlar.
Akrabanın akrabaya akrep etmez ettiğini.
Aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz.
Aktan kara kalktı mı.
Akça akça kazanır; fakir yol teper.
Akça akıl öğretir, don yürüyüş.
Akçanın iyisi kesede duran, bahçanın iyisi eve yakın olan.
Akı karası geçitte belli olur.
Akıl adama sermaye.
Akıl akıldan üstündür.
Akıl akıldan, don yağı pekmezden (olur).
Akıl için tarik birdir.
Akıl olmayınca ne yapsın sakal?.
Akıl ortak ortak, mal ortağı kaypak.
Akıl para ile satılmaz.
Akıl yaşta değil, baştadır.
Akıl yiğide sermayedir.
Akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış.
Akıllı, söylemeden düşünür, akılsız düşünmeden söyler.
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır.
Akıllı düşününceye kadar deli oğlunu everir.
Akıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçer.
Akıllı olsa her sakallı kişi, sakallılara danışırlardı her işi.
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Akılsız iti yol kocatır.
Akılsız kafanın, ayak çeker zahmetini…
Akılsız kasabın gerisine kaçar masadı.
Akılsız köpeği yol kocatır.
Akıntıya kürek çekilmez.
Akşama karşı gitme, tana karşı yatma.
Akşamdan sonra gelene ya lepe, ya sopa!
Akşamın hayrından, sabahın şerri…
Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir.
Akşamın işine gündüz gülermiş…
Al elmaya taş atan çok olur.
Al giyen aldanmaz.
Al gömlek gizlenemez.
Al gününde al; ver gününde ver.
Al ile arslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz.
Al kaşağıyı gir ahıra, yarası olan gocunur.
Al malın iyisini, çekme kaygısını.
Ala bakan iki bakar.
Ala keçi her vakit püsküllü oğlak doğurmaz.
Alacağını alamayan, vereceğini veremez!
Alacakla verecek ödenmez.
Alacağım olsun da alakargada olsun.
Aleme cellat lazım; senin olman ne lazım?.
Alet işler, el övünür.
Ali Fakı’yı arayıp lafı üstüne taratma!
Alim ile eyle ülfet, alırsın mertebe! Cahil ile etme sohbet, dönersin merkebe!.
Alim ile sohbet etmek lal-ü mercan, incidir; Cahil ile sohbet etmek günde bin can incitir.
Alim unutmuş, kalem unutmamış.
Alim unutur, kalem unutmaz!
Allah’tan umut kesilmez.
Allah’ın bildiği kuldan saklanamaz.
Allah’ın ondurmadığını; Peygamber sopa ile kovar.
Allah balmumu yakana balmumu, yağmumu yakana yağmumu verir.
Allah bilir ama kul da sezer.
Allah dağına göre kar verir.
Allah dokuzda verdiğini sekizde almaz.
Allah doğrunun yardımcısıdır.
Allah fukarayı sevindirmek isterse önce eşeğini yitirtir, sonra buldurur.
Allah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açar.
Allah isterse bir kulun işini, mermere geçirir dişini; istemezse işini, muhallebi yerken.
Allah kardeşi kardeş yaratmış, kesesini ayrı yaratmış.
Allah kulundan geçmez.
Allah kulunu kısmeti ile yaratır.
Allah sağ eli sol ele muhtaç etmesin.
Allah sevdiğine dert verir.
Allah son gürlüğü versin.
Allah uçamayan kuşa alçacık dal verir.
Allah var. Gam yok.
Allah verince kimin oğlu, kimin kızı demez.
Allah verirse el getirir, sel getirir, yel getirir.
Allah’ın verdiği canı, sadece Allah alır!
Allı yelek, pullu yelek; gömlek yok canfes neye gerek?.
Alma alı, sat yağızı, bin doruya, besle kırı.
Alma alı, satma kırı, ille doru, ille doru; yağızın da binde biri.
Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste.
Alma mazlumun ahını! Çıkar aheste aheste!
Alma yetimin ahını! Çıkar aheste aheste.
Alma sarı, satma sarı, kapındaysa tutma sarı.
Alma soysuzun kızını, sürer anası izini.
Almadan vermek, Allah’a mahsus.
Almadığın hayvanı kuyruğundan tutma.
Alna yazılan başa gelir.
Alt değirmen güçlü akar.
Altı olur, yedi olur, hep Allah’ın dediği olur.
Altın anahtar her kapıyı açar.
Altın ateşte, insan mihnette belli olur.
Altın eli bıçak kesmez.
Altın eşik, gümüş eşiğe muhtaç olur.
Altın kepeğe muhtaç.
Altın leğenin kan kusana ne faydası var?.
Altın pas tutmaz,.
Altın tasın, kan kusana faydası olmaz!
Altın yerde paslanmaz, taş yağmurdan ıslanmaz.
Altın yere düşmekle pul olmaz.
Altının kıymetini sarraf bilir.
Alçacık eşeğe herkes biner.
Alçak at binmeye kolay, öksüz çocuk dövmeye kolay.
Alçak uçan yüce konar, yüce uçan alçak konar.
Alçak yer yiğidi hor gösterir.
Alçak yerde tepecik kendisini dağ sanır.
Alçak yerde yatma sel alır, yüksek yere yatma yel alır.
Aldım kızınızı, görmeyeyim yüzünüzü!
Alışmadık götte don durmaz.
Alışmış kudurmuştan beterdir.
Alışmış kursak, bulamacını ister.
Aman diyene kılıç kalkmaz.
Amca baba yarısı.
Amcam dayım herkesten aldım payım.
An beni bir kozla, o da çürük çıksın.
Ana, yürekten yana.
Ana besler hurmayla, eloğlu karşılar yarmayla.
Ana gezer, kız gezer, ala dana ev bozar.
Ana gezer, kız gezer; bu çeyizi kim düzer?.
Ana gibi yar olmaz, Bagdat gibi diyar olmaz.
Ana hakkı Tanrı hakkı.
Ana ile kız, helva ile koz.
Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar.
Ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış.
Ana yılan, sözü yalan, karı çiçek, sözü gerçek.
Anaç tavuğun bastığı cücük, ölmezmiş.
Anadan olur daya, hamurdan olur maya.
Anahtar doğruyadır.
Analı kuzu, kınalı kuzu.
Analık usta, yumağı ufak yapar; çocuklar usta, ekmeği çifte kapar.
Anam babam kesem, elimi soksam yesem.
Anamın adı! Ağzımın tadı (kızım)!
Anamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım.
Anan güzel idi, hani yeri, baban zengin idi, hani evi.
Ananın bahtı kızına.
Ananın bastığı yavru incinmez.
Ananın çıktığı dala kızı salıncak kurar.
Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al.
Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al!
Anayı kızdan ayıran para.
Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
Aptal ata binerse bey oldum sanır, şalgam aşa girerse yağ oldum sanır.
Aptala malum olur.
Aptala malum olur!
Ar dünyası değil, kar dünyası.
Ar yılı değil, kar yılı.
Araba devrilince yol gösteren çok olur.
Araba ile tavşan avlanmaz.
Arabanın ön tekerleği nereden geçerse art tekerleği de oradan geçer.
Arayan Mevlasını da bulur, belasını da.
Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz.
Ardında yüz köpek havlamayan kurt, kurt sayılmaz.
Arife tarif gerekmez.
Arife günü aşa ne, bayram günü tıraşa ne?.
Arife günü yalan söyleyenin bayram günü yüzü kara çıkar.
Arka gerektir arka, ya utana ya korka.
Arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim.
Armudu soy ye, elmayı say ye.
Armudun önü, kirazın sonu.
Armutun iyisini ayılar yer.
Arpa eken buğday biçmez.
Arpa samanıyla, kömür dumanıyla.
Arpa unundan kadayıf olmaz.
Arpa verilmeyen at, kamçı zoruyla yürümez.
Arpacıya borç eden, ahırını tez satar.
Arslan kocayınca sıçan deliği gözetir.
Arslan kükrerse atın ayağı kösteklenir.
Arslan postunda, gönül dostunda.
Arslan yatağından bellidir.
Arsız neden arlanır, çul da giyer sallanır.
Arsızın yüzüne tükürmüşler, yağmur yağıyor demiş.
Arı, bal alacak çiçeği bilir.
Arı, bey olan kovana üşer.
Arı bal alacak çiçeği bilir.
Arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur.
Arı kızdıranı sokar.
Arıca etek, kuruca yatak.
Arık arınır, ad arınmaz.
Arık ata kuyruğu yüktür.
Arık etten yağlı tirit olmaz.
Arık öküze bıçak çalınmaz.
Arşın malı kantar ile satılmaz.
Asil ile taş taşı, bedasıl ile yeme aşı.
Asil azmaz, bal kokmaz, kokarsa yağ kokar aslı katıktır (ayrandır).
Asıl azmaz bal kokmaz, kokarsa yağ kokar!
Aslan kükrerse atın ayağı kösteklenir.
Aslan kükrerse beygir titrer.
Aslan yattığı yerden belli olur.
Aslını saklayan haramzadedir.
Astar bol olmayınca yüze gelmez.
Asıl ara, soy ara, bulamazsan ne çare.
Asıl azmaz, bal kokmaz;.
Aslandan aslan doğar! İyi fıtratlının neslinden yine asil nesiller türer.
Aşkın gözü kördür.
At, adımına göre değil, adamına göre yürür.
At arıklıkta, yiğit gariplikte.
At at oluncaya kadar sahibi mat olur.
At beslenirken, kız istenirken.
At binicisini tanır.
At, biniciyi tanır!..
At bulunur meydan bulunmaz, meydan bulunur at bulunmaz.
At ile avrat yiğidin bahtına.
At kaçmaz, et kaçar.
At kudümüy yurt kudümü, avrat kudümü.
At sahibine göre eşer.
At yedi günde, it yediği günde.
At yedi günde, it yediği günde unutur.
At yiğidin yoldaşıdır.
At ölür, itlere bayram olur.
At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır.
Ata arpa, yiğide pilav.
Ata binen nalını, mıhını arar.
Ata binersen Allah’ı, attan inersen atı unutma.
Ata da soy gerek, ite de.
Ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli.
Ata dostu oğla mirastır.
Ata eyer gerek, eyere er gerek.
Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek.
Atalar sözünü tutmayanı yabana atarlar.
Atalar çıkarayım der tahta, döner dolanır gelir bahta.
Ataların sözü Kura’a girmez; ama yanınca yürür.
Atasını tanımayan Allah’ını tanımaz.
Ateş alev ile söndürülmez.
Ateş demekle ağız yanmaz.
Ateş düştüğü yeri yakar.
Ateş düzene girdi hamur bitti, işler düzene girdi ömür bitti.
Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
Ateşe yakın olan, ısınır!
Atı zorla çeşmeye götürürsün ama, zorla su içiremezsin!
Atlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmaz,.
Atlar tepişir, arada eşekler ezilir.
Atlı kaçar, kaçar; yaya arkasına ne düşer?.
Atlıya saat olmaz.
Atta, avratta uğur vardır.
Atta karın, yiğitte burun.
Attığın taş, ürküttüğün kurbağaya değse bari!
Attığın taş ürküttüğün kuşa değmez.
Atılan ok geri dönmez.
Atım tepmez, itim kapmaz deme.
Atın bahtsızı arabaya düşer.
Atın dorusu, yiğidin delisi.
Atın varken yol tanı ağan varken el tanı.
Atın ölümü arpadan olsun.
Atın ürkeği, yiğidin korkağı.
Atına bakan ardına bakmaz.
Av avlanmış, tav tavlanmış.
Av avlayanın, kemer bağlayanın.
Av köpeği avdan kalmaz.
Av vuranın değil alanın.
Ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz.
Ava giden avlanır.
Avcı ne kadar al bilse, ayı o kadar yol bilir.
Avcı ne kadar hile bilse, ayı o kadar yol bilir.
Avradı boşayan topuğuna bakmaz.
Avradı eri saklar, peyniri deri.
Avrat malı, kapı mandalı.
Avrat var, arpa unundan aş yapar; avrat var, buğday unundan keş yapar.
Karı vardır arpa ununu aş eder
Avrat var ev yapar, avrat var ev yıkar.
Ay görmüşün yıldıza minneti yoktur.
Ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez.
Ay ışığında ceviz silkilmez.
Ayak almadık taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz.
Ayaklar baş, başlar ayak oldu.
Ayağı yürüten baştır.
Ayağında donu yok, fesleğen takar başına.
Ayağını sıcak tut, başını serin; gönlünü ferah tut düşünme derin.
Ayağını yorganına göre uzat.
Ayağının bastığı yerde ot bitmez.
Ayda bir gel dostuna, kalksın ayak üstüne; günde bir gel dostuna, yatsın sırtı üstüne.
Ayrandan aşağı katık olmaz.
Ayranı yok içmeye, tahtıravanla gider sıçmaya.
Ayranım ekşidir diyen olmaz.
Ayvaz kasap hepsi bir hesap.
Ayyar tilki art ayağından tutulur.
Ayı akım, kirpi yumuşağım demiş.
Ayı gördüm, yıldıza itibarım yok.
Ayı görmeden bayram etme.
Ayı sevdiği yavrusunu hırpalar.
Ayın on beşi karanlık, on beşi aydınlıktır.
Ayıpsız yar arayan kalır.
Ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış.
Az ada, çok öde.
Az ateş çok odunu yakar.
Az el aş kotarır , çok el iş kotarır.
Az kaz, uz kaz, boyunca kaz.
Az mal kan yutturur, çoğu birbirini güttürür.
Az olsun, uz olsun.
Az söyle, çok dinle.
Az tamah çok ziyan getirir.
Az veren candan, çok veren maldan.
Az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur.
Aza demişler, nereye.
Aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz.
Aza sormuşlar nereye, çoğun yanına demiş.
Azı karar! Çoğu zarar! Ortası yarar! (
Azıcık ağrıya aş bastırır.
Azıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında kalır.
Aç, yanından kaç.
Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez.
Aç anansa da kaç.
Aç arslandan tok domuz yeğdir.
Aç at yol almaz, aç it av almaz.
Aç ayı oynamaz.
Aç aç ile yatınca arada dilenci doğar.
Aç domuz darıdan çıkmaz.
Aç doymam, tok acıkmam sanır.
Aç elini kora sokar.
Aç esner, aşık gerinir.
Aç gezmekten tok ölmek yeğdir.
Aç gezmektense tok ölmek yeğdir.
Aç gözünü, açarlar gözünü.
Aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun.
Aç ile eceli gelen söyleşir.
Aç karın katık istemez.
Aç kurt arslana saldırır.
Aç kurt yavrusunu yer.
Aç köpek fırın deler.
Aç ne yemez, tok ne demez.
Aç tavuk kendini arpa ambarında sanır.
Aç tavuk kendini buğday ambarında sanır.
Aç yar onda sarpın kurcalanmaz.
Aç ölmez, gözü kararır; susuz ölmez, benzi sararır.
Aça kuru ekmek bal helvası gibi gelir.
Açlık ile tokluğun arası yarım yufka.
Açma sırrını dostuna, o da söyler dostuna.
Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü.
Açık göte herkes tükürür.
Açık kaba it değer.
Açık yaraya tuz ekilmez.
Açılan solar, ağlayan güler.
Açın gözü ekmek teknesinde olur.
Açın imanı olmaz.
Açın koynunda ekmek durmaz.
Açın kursağına çörek dayanmaz.
Ağa borç eder, uşak harç.
Ağaca balta vurmuşlar “sapı bedenimden” demiş.
Ağaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demiş.
Ağaca dayanma kurur dayanma ölür.
Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
Ağacı kurt, insanı dert yer.
Ağacın kurdu içinde olur.
Ağalık vermekle, yiğitlik vurmakla.
Ağanın alnı terlemezse ırgatın burnu kanamaz.
Ağanın gözü, yiğidin sözü.
Ağanın gözü ata tımardır.
Ağanın gözü öküzü semiz eder.
Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez.
Ağaç, meyvesi olunca başını aşağı salar.
Ağaç ağaç içinde büyür.
Ağaç, dalıyla gürler!
Ağaç yaprağıyla gürler.
Ağaç yaş iken eğilir.
Ağaç yaşken eğilir.
Ağaca çıksa pabucu yerde kalmaz.
Ağaçtan maşa, aptaldan paşa olmaz.
Ağlama ölü için, ağla deli için.
Ağlamakla yar ele girmez.
Ağlamayan çocuğa meme vermezler.
Ağlarsa anam ağlar, başkası yalan ağlar.
Ağlatan gülmez.
Ağlayanın malı gülene hayır etmez.
Ağrılarda göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı.
Ağrısız baş mezarda gerek.
Ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar.
Ağustosta gölge kovan, zemheride karnın ovar.
Ağustosta yatanı zemheride büğelek tutar..
Ağustos’tan sonra ekilen darıdan, bal vermeyen arıdan, sabah erkeğinden sonra kalkan karıdan hayır gelmez!
Ağustosun 15’inden sonra ere kaftan, ata çul.
Ağustosun yarısı yaz, yarısı kıştır.
Ağzı eğri, gözü şaşı ensesinden belli olur.
Ağzın karnından büyük olmasın.
Ağzına bir zeytin verir, altına tulum tutar.
Ağzına tat bulaşanın gözü pekmez tutumundadır.
Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.
Ağılda oğlak doğsa ovada otu biter.
Ağır git ki yol alasın.
Ağır ol batman gel.
Ağır otur ki bey desinler.
Ağır taş batman döver.
Ağır yongayı yel kaldırmaz.
Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela.
Ağız büzülür, göz süzülür, ille burun, ille burun.
Ağız yer yüz utanır.
Ağızdan burun yakın, kardeşten karın.
Aş taşarsa çömçenin değeri kalmaz.
Aş taşınca kepçeye paha olmaz.
Aş tuz ile, tuz oran ile.
Aşk ağlatır, dert söyletir.
Aşk başa gelirse akıl baştan çıkar.
Aşk olmayınca meşk olmaz.
Aşure yemeye giden kaşığını taşır.
Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur.
Aşık alemi kör, dört yanını duvar sanır.
Aşık daima bey oturmaz.
Aşını, eşini, işini bil.
Aşığın gözü kördür.
Abdal abdalın ne umduğunu, ne bulduğunu ister.
Abdal ata binmiş bey oldum sanmış.
Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
Abdala “kar yağıyor” demişler, “titremeye hazırım” demiş.
Abdalın arkadaşlığı yol görününceye kadardır.
Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır.
Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz.
Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir olsa da çulu.
Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur.
Adam kıtlığında keçiye Abdurrahman Çelebi derler.
Adam olana bir söz yeter.
Adam sandık eşeği, altına serdik döşeği.
Adam sandım eşeği, alnıma çarptı daşşağı!
Adam yenilmekle marifetli olur, yanılmakla alim.
Adamak kolay, ödemek güçtür.
Adamakla mal mı tükenir?
Adamın iyisi iş başında belli olur.
Adı çıkacağına canı çıksın.
Adı çıktı dokuza, inmez sekize.
Ağaç ne kadar meyve verirse, dalı o kadar yere eğilir.
Ağaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmez.
Ağaç ne kadar yüksek olsa da yaprakları yere düşer.
Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer.
Ağaç yaşken eğilir.
Ağaca balta vurmuşlar “sapı bendendir” demiş.
Ağacın kurdu içinde olur
Ağaca beşikten mezara kadar muhtacız.
Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur.
Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
Ağaca dayanma çürür, insana güvenme ölür.
Ağacı kurt, insanı dert bitirir.
Ağaçlı köyü su basmaz.
Ağaçsız memleket duvaksız geline benzer.
Ağaçtan maşa, aptaldan paşa olmaz.
Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez.
Ağır baş iyidir, yenlik olsa uçar.
Ağır git ki yol alasın.
Ağır kazan geç kaynar.
Ağır otur, batman götür.
Ağır taş batman döver.
Ağır taş yerinden oynamaz.
Ağız yemeyince yüz utanmaz.
Ağlama ölü için, ağla deli için.
Ağlamayan çocuğa meme vermezler.
Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.
Ağlayak da gözden mi olak?’.
Ağrısız baş mezarda olur.
Ağustos ayında beyni kaynayanın, zemheride (Zahmarıda) kazanı kaynar.
Ağustosta beynin kaynasın, kışın da tencere kaynasın.
Ağzı açık ayran delisi.
Ağzına bir zeytin verir, ardına tulum tutar.
Ağzından bal akıyor.
Ah alan unmaz, ah yerde kalmaz.
Ak gün ağartır‚ kara gün karartır.
Ak ile kara dere kenarında belli olur.
Ak köpeğe koyun diye sarılma.
Akan su, pis tutmaz.
Akçe bulsam, çıkı yok.
Akıl, akıldan üstündür.
Akıl para ile satılmaz.
Akıl yaşta değil baştadır.
Akıl yiğide sermayedir.
Akılı olmayana neylesin sakal, kayışı tarladan götürür çakal.
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır
Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu evermiş, torunu olmuş.
Akıllı olan katar katar yer, akılsız olan satar satar yer.
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Akılsız köpeği yol kocatır.
Akılsızın şaşkını beyaz giyer kış günü.
Akıllı deliye söyletirmiş!
Akıntıya kürek çekme, kurak yere ekin ekme.
Alet işler el övünür, talih işler kul övünür!
Alışkın olmayan götte don durmaz!
Alışmış, kudurmuştan beterdir!.
Allah yolu yolsuza düşürmesin
Alma yetimin ahını! Çıkar aheste aheste.
Altın, yere düşmekle pul olmaz’
Anam babam kesem!.. Elimi soksam soksam yesem.
Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al!
Anası ölen hanım olur, babası ölen bey olur.
Aptal ata binince bey oldum sanır
Akranıyla konuşmayanın sesi, semadan gelir.
Akşam gelen misafirin, yiyeceği bulgur sıkısı, yatacağı ahır sekisi.
Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir.
Al elmaya taş atan çok olur.
Al malın iyisini çekme kaygısını.
Al yakışırken, el bakışırken.
Alacağın bir iğne, çeliğin okkasını orantıya vurursun.
Alçak tavuk kendini ferik gösterir.
Alim unutmuş, kalem unutmamış.
Allah aptala eşeğini kaybettirir, sonra buldurup sevindirir(miş).
Allah dağına göre kar verir.
Allah şaşırttı mı, dayıya hala dedirtirmiş.
Allı yelek, pullu yelek, canfes neye gerek?
Alma el kızının ahını, gökten indirir şahini.
Alma mazlumun ahını, gökden indirir şahını
Almadan vermek Allah’a mahsustur.
Almak kolay ödemek zordur.
Altın anahtar, her kapıyı açar.
Altın eşik, ağaç eşiğe muhtaçtır.
Altın kılıç demir kapıyı açar.
Altının değerini sarraf bilir.
Ana gibi yar Bağdat gibi diyar olmaz.
Anan gibi saç büyüteceğine, baban gibi bıyık büyüt.
Anan turp, baban şalgam, sen içinde gülbe şeker.
Ananın bastığı yavru incinmez.
Ananın bastığı yerde yavru ölmez.
Anasına bak kızını al, astarına bak bezini al.
Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
Aptalın karnı doyunca gözü yolda olur.
Ar gözden, kâr yüzden anlaşılır.
Ar namus hak getire.
Arap eli öpmek, dudak karartmaz.
Arayan belasını da devasını da bulur.
Arayan bulur, inleyen ölür.
Arayan Mevla’sını da bulur, belasını da…
Arefe günü yalan söyleyenin, bayram günü yüzü kara çıkar.
Arı bal yapacak çiçeği bilir.
Arı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilir.
Arı satmış namusu tell&arirc;la vermiş.
Arkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenir.
Arkadaşını söyle ki, sana kim olduğunu söyleyeyim.
Arkalı it kurdu boğar.
Armudu sapıyla, üzümü çöpüyle, pekmezi küpüyle.
Armudun iyisini ayılar yermiş.
Arpa eken darı biçmez.
Arpa ekip buğday bekleme.
Aslan yattığı yerden belli olur.
Aslı neyse nesli odur.
Aslına çekmeyen haramzadedir.
Aslında olan tırnağına getirir.
Aslını inkâr eden haramzâdedir.
Aslını inkar eden, haramzade olur
Aslını inkâr edenin nesli gevşek olur.
Asılmış adamın evinde ipten söz edilmez.
Aş kaşık ile, iş keşik ile.
Aş sabahın iş sabahın.
Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık.
Aşk olmayınca meşk olmaz.
At alırsan yazın, deve alırsan güzün, avrat alırsan gezin ha gezin.
At binenin kılıç kuşananındır.
At ile avrat yiğidin ikbalindendir.
At karnından yiğit burnundan bellidir.
Atlar tepişir olan eşeklere olur.
At olacak tay yürüyüşünden belli olur.
At ölür itlere bayram olur.
At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır
At ver hasım ol, kız ver hısım ol.
At yedi günde, it yediği günde unutur.
At, sahibine göre kişner.
Ata binmek bir ayıp, inmek iki ayıp.
Ata et, ite ot verilmez.
Ata sözü tutmayan, uluya uluya kalır.
Ateş düştüğü yeri yakar.
Ateş ile barut bir arada olmaz.
Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
Atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler
Atlıya selam kelam, eşekliye sonra gine gelem
Atı alan Üsküdar’ı geçti.
Atımın anlı sakar, lakabını ele takar.
Atın iyisi arkadan gelmez.
Atlar tepişirken arada eşekler ezilir.
Atlı, itli sığmış, bir çocuk sığmamış.
Attan düşen kaba döşek, eşekten düşen kazma kürek.
Attan düşen ölmez, eşekten düşen ölür.
Attan indi eşeğe bindi.
Attığın taş ürküttüğün kuşa değmez.
Avradı er zapt etmez, ar zapt eder.
Ay bozmaz, süt kokmaz. Kokarsa ayran kokar, çünkü aslı süttür.
Ayağa değmedik taş, başa gelmedik iş olmaz.
Ayağın sığmayacağı yere baş sokulmaz.
Ayağını yorganına göre uzat.
Aydan gelen halı üstüne, günde gelen kül üstüne.
Avcı ne kadar hile bilse, ayı o kadar yol bilir.
Avcı nanca al bilse; ayı onca yol bilir.
Avradın dolaşığı, akşamdan sabaha kor bulaşığı
Ayı yavrusunu severken öldürürmüş.
“Ayının bildiği 40 türkü, 40’ı da armut üstüne…”.
“Ayıya sormuşlar mesleğin ne diye? Berberlik demiş. Amma da eline yakışır ya demişler!”. (.
Ayranım ekşidir diyen olmaz.
Ayvaz kasap hepsi bir hesap.
Az kazanan çok kazanır, çok kazanan hiç kazanır.
Az menfaat çok zarara mal olur.
Az sabırda, çok keramet vardır.
Az tamah, çok ziyan getirir.
Az veren candan, çok veren maldan verir.
Az yaşa, uz yaşa, akıbet gelecek başa.
Az yaşa, uz yaşa! Akıbet gelecek başa!
Az yetmez, çok artmaz!
Azan Mevlasını da bulur, belasını da.
Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez.
Azı bulamayan, çoğu hiç bulamaz!
Azıcık aşım, kaygısız başım.
Azıksız yola çıkanın, iki gözü el torbasında olur.
Azimle işeyen, duvarı deler!
